Koop Lokaal en ondersteun de plaatselijke middenstand

Systematisch lokaal kopen heeft impact

De Engelse plaats Preston werd in 2018 uitgeroepen tot most improved city in the UK. Lokale bedrijven waren opgebloeid en de mensen voelden zich weer deel van één gemeenschap. Dat alles was te danken aan een koop-lokaalinitiatief dat begon bij de gemeentelijke overheid. Vervolgens betrok die er steeds meer lokale semipublieke en non-profitorganisaties bij: de politie, het ziekenhuis, scholen, de grootste woningbouwvereniging en later de universiteit. De inkopers van de deelnemende partijen gingen samen hun best doen om meer lokaal in te kopen. Ze leerden van elkaar en maakten er een wedstrijd van om telkens weer het percentage lokale bestedingen te vergroten. Dankzij die inzet overleefden veel lokale bedrijven. Ze bloeiden op en startende ondernemingen kregen meer kansen.

Versterken lokale economie vergroot veerkracht nationale economie

Jarenlang had de gemeente het verhaal geloofd van de efficiënte wereldmarkt. Bovendien wilde ze geen beleid voeren dat ten koste van andere gemeentes zou gaan. Maar bij nadere beschouwing bleken beide argumenten meer ideologisch dan praktisch van aard. Uiteindelijk wordt de wereld er niet beter op als gemeenschappen hun potentie onderbenutten. En ook bleek dat de hoeveelheid geld die uiteindelijk buiten Preston besteed werd, precies even groot was als voorheen. Het enige verschil was dat voordat het elders werd besteed, het eerst effectiever lokaal gebruikt werd.

Koopkracht beter benutten voordat die naar elders gaat

Het effect van meer lokale inkoop door de gemeente kan verder vergroot worden. Dat gebeurt als de leveranciers van de gemeente en de andere instellingen zich committeren om op hun beurt ook weer lokaal in te kopen. Dan blijft dat geld nog langer beschikbaar om de lokale productie en handel te stimuleren. De Oostenrijkse stad Wörgl ontwikkelde daartoe midden in de Grote Depressie van de jaren dertig van de vorige eeuw een koop-lokaalketen. Daardoor nam de werkeloosheid 25% af, terwijl die in de rest van Oostenrijk juist toenam.

De gemeente gebruikte in die aanpak tegoedbonnen om mee te betalen. Die waren alleen binnen de gemeente geldig. Ze zette daarvoor geld op een geblokkeerde bankrekening, zodat de tegoedbonnen goed gedekt waren. Dit bonnengeld onderscheidde zich op twee bijzondere manieren. Om te beginnen moest iemand die de bonnen wilde omwisselen in het geld dat op de geblokkeerde bankrekening stond om dat buiten de gemeente te besteden, daarvoor 5% omwisselkosten betalen. Daarnaast kende dit lokale geld een vermijdbare provisie. Over het verdiende geld betaalde je provisie, zolang je het niet zelf weer lokaal besteedde. Die negatieve rente stimuleert om geld snel en vaak te gebruiken en dat geeft veel kansen op extra omzet voor het lokale kleinbedrijf en voor starters.

Een netwerk van lokale betaalrekeningen

De Social TRade Organisation (STRO) heeft in een jarenlang R&D programma deze aanpak verder verbeterd. Parallel bouwde STRO een softwarepakket dat betaalrekeningen faciliteert. Inmiddels gebruiken wereldwijd tenminste 12 banken deze software en bieden daarmee vele miljoenen klanten een mobiele bankrekening. De software kent bovenop wat normale banksoftware kan, enkele belangrijke innovaties. Zo kan geld een tijdteller worden meegegeven. Die kan gebruikt worden om geld een bepaalde periode binnen een lokale groep rekeninghouders te houden.

Extra kredietmogelijkheden voor kleinbedrijf

Ook biedt de software de mogelijkheid om leveranciers van bedrijven die krediet nodig hebben, mee te laten betalen aan het mogelijk maken van dat krediet. Bij Sardex op Sardinië hebben hierdoor duizenden kleine bedrijven kredieten kunnen krijgen die bij bankkrediet met gewone rekeningen niet mogelijk waren geweest. Het krediet dat Sardex zo kon leveren, heeft inmiddels meer dan een half miljard euro aan extra omzet voor de bedrijfjes opgeleverd. Onlangs is Sardex gekocht door de Italiaanse staat, omdat die het programma wil opschalen in de strijd tegen de gevolgen van de lockdown.

Koop Lokaal Booster in uw gemeente

Ook in uw gemeente kan het kleinbedrijf de extra omzet van langer circulerend geld heel hard gebruiken. En ook in uw gemeente zijn goedkope kredieten hard nodig voor bedrijven die door de lockdown onvoldoende eigen liquiditeit hebben. Het is daarom nuttig om een netwerk van lokale rekeningen te creëren en via die rekeningen een serieus lokaal inkoopprogramma te draaien, zodat de leveranciers van de gemeente of de instellingen zelf ook weer een groter deel van het inkomen lokaal gaan besteden.

Praktisch zou het voor de gemeente op het volgende neerkomen:

De gemeente kiest ervoor zoveel mogelijk lokaal te besteden en probeert anderen in het lokaal inkopen te betrekken. Ze betaalt daarbij bij voorkeur haar leveranciers voor een zo groot mogelijk deel op hun lokale rekeningen, wat ervoor zorgt dat ook die leveranciers en ook weer hun leveranciers hun best doen om lokaal te besteden. Die koopkracht gaat sneller rond dankzij de vermijdbare provisie, waardoor het geld nog meer doet voor de lokale economie.

Bestaande leveranciers van de gemeente en de instellingen en andere betrouwbare bedrijven krijgen vooraf een bestedingsruimte, een basiskrediet om het onderling zakendoen te stimuleren. De risico’s op wanbetaling worden gedekt door de opbrengst van de vermijdbare provisie.

In Veenendaal is het Bernard van Kreel-fonds opgericht

Gemeente Veenendaal en Winkelstad Veenendaal hebben de handen ineen geslagen om ondernemers te helpen. Hiervoor is het Bernard van Kreel-fonds in het leven geroepen. Startende ondernemers en winkeliers in acute nood kunnen hier een aanvraag doen voor vergoeding van kleine investeringen die zij moeten doen om de gevolgen van de huidige lockdown op te vangen. Het fonds wordt gefinancierd door de gemeente, de ondernemers zelf en door de verkoop van zogeheten ‘kreeltjes’; lokaal geproduceerde koekjes in de vorm van de Van Kreelpoort worden gemaakt. Binnenstadsmanager Henny Jansen: ”We willen ondernemers met elkaar verbinden in een tijd waarin verbinding steeds lastiger lijkt. Daarnaast willen we ondernemers die tussen wal en schip dreigen te vallen heel concreet helpen. We verwachten rond 21 januari de eerste exemplaren te kunnen leveren”. De koekjes zullen via de website en in de winkels verkocht worden. Kun je niet wachten en wil je alvast koekjes bestellen? Stuur dan een mail naar [email protected]. Een pak koekjes kost €7,50 en de opbrengst komt ten goede aan de ondernemers.